Cờ tướng ra đời từ Trung Hoa, nó là môn giải trí được truyền bá
và lan rộng cho đến ngày nay. Đây là trò chơi dựa trên sức người là chủ yếu,
nghĩa là người chơi phải huy động cho bằng được trí não của mình để chiến
thắng. Không mang tính hên xui, may rủi... Cờ tương hoàn toàn làm người chơi
phải tâm phục khẩu phục.Vì có nguồn gốc từ Trung Hoa nên cờ tướng ẩn chứa bên
mình những đạo lý, triết lý…của Trung Hoa. Điều đó được thể hiện qua những con
cờ. Trong đó, thuyết âm dương, ngũ hành của được “lồng’ vào trong từng quân cờ.
Trong cờ tướng thể hiện các yếu tố của
Kinh Dịch bằng những vật thể thu nhỏ – đó là bàn cờ, quân cờ, màu sắc, nước
đi…nó cũng biến hóa sinh động khôn lường.
Theo lý Âm Dương thì vũ trụ có từng cặp:
- Trời (dương), Đất (âm)
- Ngày (dương), Đêm (âm)
- Sáng (dương), Tối (âm)
Đực (dương), Cái (âm)
Nếu âm dương cân bằng hòa hợp thì sinh vạn vật.
Cờ tướng có hai bên đỏ (dương) và
xanh hoặc đen (âm). Mỗi bên có 16 quân – âm dương cân bằng.
Nếu khí lực, tài năng hai bên ngang nhau thì cuộc cờ biến hóa vô
cùng và kết cục là hòa – cờ sinh, ngược lại có bên thắng, bên thua là cờ tử.
Kỳ đạo luôn lấy sự công bằng làm chuẩn mực, nên bàn cờ, quân cờ
đều bàng nhau và đều lấy bên phải làm chuẩn.
Về Tứ tượng cờ tướng có 4 quân Xe ở bốn góc, 4 Pháo, 4 Tượng, 4
Sỹ, 4 Mã.
Về Ngũ hành có 5 Tốt.
Về bát quái có Mã chuyển động tám hướng.
Năm yếu tố – thái cực, lưỡng nghi, tứ tượng, bát quái đều có trong
cờ tướng.
Cờ Tướng có từ thời nhà Chu (Trung
Quốc), do vua Vũ Vương (1119 – 1122 trước Dương lịch) sáng tạo, các con cờ làm
bằng ngà voi nên gọi là Tượng Kỳ. Sách Phật Tổ Lịch Đại Thông Thái chú rằng:
Xưa vua Thần Nông (3000 năm trước Dương lịch) lấy Nhật, Nguyệt, Tinh, Thần làm
tượng trưng. Đến đời Đường, tướng quốc là Ngưu Tang Nhủ… mới dùng Tướng, Sĩ,
Xe, Mã, Tốt thâm vào và Tượng gọi là ky – chữ ky giống âm kỳ. Cho đến thời Xuân
Thu là giai đoạn cực thịnh của trường phái triết học phương Đông Trung Hoa, Ấn
Độ). Khi tư tưởng “xuất thế vô vi” của Lão Tử thịnh hành thì Cờ Tướng hoàn
chỉnh và khởi sắc.
Người đánh cờ, nếu tập trung tư duy cao độ, họ quên đi mọi sự việc
xung quanh – có cảm giác thoát tục. Chính vì chịu sự ảnh hưởng tốt đẹp của
triết lý Âm Dương, Ngũ hành nên Cờ tướng mới tồn tại cho đến ngày nay.